Edwins wiki

In de zeventiende eeuw was China een bijna mythisch land voor de Europeanen. Uit de verhalen van de zeevaarders was bekend geworden dat er in het verre oosten een rijk land lag met een lange geschiedenis. Azië, en dan vooral China, werden populair. Boeken van de reizigers die het onbekende land hadden bezocht lagen goed in de markt. Dus de Amsterdamse uitgevers vertaalden waar ze de hand op konden leggen, ook op de verhalen van de jezuïeten die in China de bevolking probeerden te bekeren en die het tot aan het hof geschopt hadden.

De jezuit Athanasius Kircher was zeer geïnteresseerd in China. Aan de hand van de verslagen van zijn mede-jezuïeten publiceerde hij in 1667 China Monumentis, in het nederlands vertaald als Toonneel van China. Het leest vlot weg, Kircher gaat los tegen alle twijfelaars die de spectaculaire verhalen niet geloven en tegen de Chinezen die zich op sommige onderwerpen wijzer achtten dan gerechtvaardigd. Maar de toon van het boek is vooral een van bewondering voor een land met een lange geschiedenis waar we veel van te leren hebben.

Het eerste deel gaat over de stele met europese inscriptie die men in Xi'an vond. Op de stele (een geheugsteen genoemd in het boek van Kircher) staat het verhaal van de eerste christenen in China: de nestorianen. De nestorianen waren vanuit Constantinopel na een religieus meningsverschil verbannen en waren naar het oosten getrokken. Ver naar het oosten want uiteindelijk verscheen de nestoriaanse zendeling Alopen aan het hof van de Tang keizer Taizong. De stele vertelt over dit bezoek. De keizer gaf toestemming voor het stichten van kloosters in China omdat deze nieuwe religie volgens hem (wel naast de religies die China al toeliet) de mensheid goeds te brengen had. Voor de chinezen kunnen religies zonder meer naast elkaar bestaan en vullen ze elkaar aan.

De ontdekking van de stele was groot nieuws in Europa. Het bleek dat er al lang geleden contact was gemaakt met het grote onbekende China. Ook leidde het tot sceptische reacties. In zijn boek gat Kircher behoorlijk los tegen de sceptici.

Minder enthousiast was Kircher over de astronomische kennis van de chinezen. Hij lijkt zich te baseren op Matteo Ricci, die tot de ontdekking was gekomen dat de astronomische instrumenten in Nanjing op de verkeerde breedtegraad stonden, ze waren immers voor Kaifeng gebouwd. Kircher gaat ervan uit dat de chinezen dachten dat heel China op de 36e breedtegraad bevond en dat China een platte plaat onder het hemelgewelf was.

Over het chinese schrift deden ook de wildste speculaties de ronde. Kircher gaat er zelfs van uit dat de karakters van egyptische hiëroglyfen afgeleid zijn. Die zijn immers oud en zullen dus wel als basis hebben gediend voor dat andere schrift in plaatjes: het chinees.