Edwins wiki

Aan het begin van de 20e eeuw was China voor Europeanen een ver en mysterieuze wereld. Sinds de helft van de 19e eeuw was China niet geheel vrijwillig begonnen zich open te stellen voor de wereld. Twee van de havensteden waar westerse bedrijven mochten gaan handelen waren Amy (Xiamen) en Shanghai. Slauerhoff voer op deze havens en maakte zo kennis met China.

De bundel Yoeng Poe Tsjoeng (Yong bu zhong in pinyin) is een van de producten van Slauerhoff's fascinatie met China. Het klassieke China wat hij in de gedichten naar voren brengt is een China wat eigenlijk niet meer bestaat wanneer hij het land bezoekt. Slauerhoff voer op Amoy (Xiamen) en Shanghai in de tijd dat de krijgsheren China tot een slagveld maakten. Hij moet zelfs in Shanghai geweest zijn terwijl daar de burgeroorlog gaande was.

Maar als je zijn bundel leest ervaar je niets van die tijd. Zijn China is het China waar de intellectuelen hun gedichten schreven, niet gewaardeerd in een land waar een ambtelijke carriere het hoogst haalbare ware, maar toch uitstijgend boven het dagelijks leven. Slauerhoff's fascinatie is niet met het stereotype China van die tijd, maar met het leven zelf. hij weet de lezer te verbinden met het echte China. Zoals hij zelf in de inleiding schrijft:

De verzen van deze verzameling zijn uit het Fransch, Duitsch, Engelsch, of rechtstreeks uit het Chineesche leven en landschap overgebracht met vermijding van de zijden gewaden, rozen, maneglans, die men in andere zoo overvloedig vindt, met een voorkeur voor de bitterheid van het leven, in China overvloediger gevonden en met meer nuchterheid beleden dan bij ons. Voor de liefhebbers van het poetische, voor de dwepers met het Oosten is zij dus: Yoeng Poe Tsjoeng (van geen nut).

Er staan een paar schitterende gedichten. Slauerhoff noemt ze Chinees. Maar omdat ze minstens via twee talen gekomen zijn ze meer Slauerhoff's gedachten dan dat ze nog iets met het origineel te maken hebben. Chinese gedichten zijn echt anders dan Europese. Het aanzicht van het gedicht in karakters is een belangrijk element van een gedicht en dat deel gaat in ieder geval verloren. Het ritme van de klanken is ook niet te vertalen omdat Chinees met zijn vele homoniemen veel meer vrijheid geeft dan bijvoorbeeld Nederlands.

DE WIJZE Mijn huis is vuil, mijn kinderen, talrijk, krijschen. De varkens wroeten ronkend in den hof. Maar bergen, blauw en ver verheven, eischen Mijn aandacht op, die stijgt uit stank en stof.

Het beeld van de bergen op de achtergrond geeft het gedicht iets essentieel Chinees: diepte en landschap, perspectief. Voor een 老外 als ik komt het beeld opmerkelijk overeen met het beeld wat je vormt van China uit zijn kunst, zijn calligrafie en schilderijen.

Zijn korte verhaal het Lente-eiland beschrijft een eilandje voor de kust bij Xiamen waar de westerlingen woonden. Het vasteland was het Chinese gebied en wordt door hem beschreven als een soort donkere hel, met als verlichte tegenhanger het eiland Gulangyu, het Lente-eiland. Wie Xiamen bezoekt kan zien dat Slauerhoff de werkelijkheid aardig naar eigen inzicht geschetst heeft.

Oud en eerbiedwaardig in hun verheffing rijzen de grauwe en gele gebergten rondom de baai in den bijna altijd klaren hemel. Oud en deerniswaardig samengedrongen ligt op een smalle oeverstrook het arme duistere Amoy. Geen enkel lichtopen plein. Geen groene weide onder de wallen. Rotsen en puinhellingen dringen het zoo dicht langs het water dat de overbevolking uit de stad puilt en samenhokt op de huiken die in zwermen aan den oever liggen.

Amoy was in die dagen ongetwijfeld een arme stad. Maar die bergen liggen toch een flink eind van de stad. Xiamen/Amoy ligt op een eiland zonder al te grote hoogteverschillen. En de stad ligt nu bepaald niet samengedongen tegen de kust, en is zeker niet deerniswaardig. Dus de beschrijving van een stad die door de bergen de zee ingedrongen wordt is een flinke dichterlijke vrijheid.